" به بهانه ی تولدم... "

تا گوساله گاو شود...

شکل دست راستم با دست چپم فرق می کرد. با دست بقیه بچه ها هم فرق می کرد. این را توی بازی پر یا پوچ فهمیدم. وقتی که مشغول بازی بودیم و علی دست راستم را گرفت و با اطمینان گفت باز کن، من هم باز کردم. با تعجب به کف دستم نگاه کرد و پرسید این دیگه چیه؟ بچه ها که فکر می کردند توی بازی جر زده ام از سر و کول هم بالا رفتند تا دستم را ببینند و من از نگاه علی و سرک کشیدن بچه ها خجالت کشیدم.

بازی هنوز ادامه داشت که هسته ی خرمای توی دستم را بین بچه ها پرت کردم و به حالت قهر به خانه رفتم. نزدیک ظهر بود و هوا بشدت گرم و مادر طبق معمول توی آشپزخانه، خیس عرق، مشغول پختن غذا بود. غذای مورد علاقه بابا. آشپزخانه ی کوچکمان گوشه حیاط قرار داشت و نور آفتاب تا ته آن می رسید. صدای رادیویمان هم هفت خانه آنطرف تر می آمد:

دیدی که رسوا شد دلم / غرق تمنا شد دلم / دیدی که من با این دل بی آرزو عاشق شدم

مادر عاشق این خواننده بود. می گفت اگه خدا یه دختر دیگه بهم بده اسمشو میذارم مرضیه و بابا فقط لبخند می زد. با عصبانیت گوشه ی پیراهن گلدار مادرم را کشیدم. پیراهنی که عید پارسال، بابا برایش خرید و وقتی مادر آنرا پوشید بهش گفت " چقدر بهت میاد ". جمله ای که شنیدن آن از زبان پدر، برای همه مان عجیب بود و از آن روز به بعد مادرم هفته ای هفت روز این پیراهن را می پوشید:

- چرا کف دستم این شکلیه؟

مادر آهسته برگشت و با کنجکاوی نگاهم کرد. انگار تا حالا کف دستم را ندیده بود. صدای جلز و ولز غذا با صدای مرضیه قاطی شده بود. بوی تند غذا اشتهایم را تحریک کرد و مثل همیشه دوست داشتم به غذا ناخونک بزنم اما مادر از این کار بدش می آمد. مادر آهسته نگاهش را از کف دستم گرفت و به روبرو خیره شد.

نگران شدم. نگران غذا. اگر غذا می سوخت...!؟ اما پدر هیچوقت از غذا ایراد نمی گرفت، حتی اگر غذا می سوخت و همین سکوت، مادر را ناراحت می کرد.

بین ابروهای مادر گره افتاد. انگار خاطره تلخی برایش زنده شده باشد. بغض کرد. درست عینهو خودم که وقتی چیزی را دوست نداشتم بغض می کردم. در حالی که دستش را روی سرم می کشید برگشت و با آستین پیراهن گلدارش گوشه ی چشمش را پاک کرد.

تعجب کردم. مگر من چه گفتم؟ یک خط کج و کوله و چند نقطه ی قلمبه کف دستم که بغض ندارد؟ بغض مال موقعیه که مریض می شدم، مادر می گفت این غذا برایت خوب نیست و من قهر می کردم و دمرو پاهایم را به زمین می کوبیدم و می گفتم " اصلنم. هیچیم نیست. من از غذای شما میخوام " و مادر با مهربانی لقمه ای از غذای بدمزه ی من توی دهنش می گذاشت و می گفت به به چه غذای خوشمزه ای، کاش این غذا مال من بود و بابا مثل همیشه با خونسردی می گفت" ولش کن، اینطوری لوسش می کنی." اما مادر برخلاف دستور بابا، لقمه ای به من می داد و من از ترس، لقمه را قورت می دادم.

پدر اخلاق خاصی داشت. یک نظامی ِ مقرراتی با رفتاری خشک و سرد. به ندرت لبخند می زد و کمتر پیش می آمد که حرف بزند. اما اگر به قول مادر، ده سالی یک بار کاسه ی صبرش لبریز می شد با کمربند باهامون حرف می زد. شاید ما هم برایش سربازهای پادگان بودیم و مادر همچون افسری مهربان، همیشه سعی می کرد با محبت بیشتر، سردی نگاه پدر را جبران کند.  

وقتی دوباره داد زدم، مادر به خودش آمد و روبرویم زانو زد. خیلی نرم و آهسته دستم را گرفت و دانه دانه گره های کف دستم را بوسید. دیگر حتم داشتم غذا می سوزد. بوی سوختگی را خوب می فهمیدم. این حس را از مادر به ارث برده بودم، اما چرا او متوجه سوختن غذا نبود؟ انگار مادر هنوز دلش آرام و قرار نگرفته بود که بغلم کرد و آهسته توی گوشم گفت:

- کره بز! داد نزن. تو نمیدونی بخاطر همین خط کج و کوله، پدر همه رو در آوردی.

من نمی دانستم چطور پدر همه را در آورده ام اما این را می دانستم " همه "، یعنی خودش و بابا. این را هم می دانستم مادر، هرکسی را که خیلی دوست داشت بهش می گفت کره بز.

می گفتند بچه ی تخسی بودی. همسایه ها می گفتند. البته همه ی همسایه ها نه. آنهایی که خودشان توی کوچه بچه نداشتند. من حرف آنها را قبول نداشتم. آنها به هر بچه ای که توی کوچه می آمد می گفتند تخس و شیطون.

البته همسایه ها، الکی هم نمی گفتند، مثلا یک بار که نوک انگشت های پایم را توی شکاف دیوار جا داده بودم و انگشت دستم را به زحمت توی ترک دیوار گذاشته بودم و برای چندمین بار از دیوار خانه مان بالا می رفتم، از بد روزگار، خادم مسجد رسید. پیرمرد مهربانی که همه ی بچه ها دوستش داشتند و عموحاجی صدایش می زدند. عموحاجی با دیدن من مکثی کرد و ایستاد. شاید دیدن این صحنه برایش عادی بود. شاید هم می خواست ادبم کند. بهرحال هر نیتی که داشت دستش را شبیه زمانی که می خواست اذان بگوید، بیخ گوشش گذاشت و با صدای بلند فریاد زد:

- سلااااااااااااام.

و بدون اینکه منتظر جواب بماند رفت و من در آن ارتفاع، از خجالت عرق کردم.

گاهی مادر صدایم می زد: شکمو. می گفت شوخی می کنم اما منم اصلا شکمو نبودم ولی مادرها هیچوقت دروغ نمی گویند.

می گفت: سه سالت بود که شیشه شیر داداشت رو از توی دهنش کش رفتی.

 آن روز مادرم توی حیاط لباس می شسته و من از ترس، عقب عقب ازش دور می شدم و تا مادرم سرش را بر می گرداند مرا نمی بیند...

از هول حلیم افتاده بودم توی دیگ حلیم. عقب عقب رفته بودم کنار درِ ورودی زیرزمین و افتاده بودم پایین. پانزده پله. اول از ترس صدایم در نیامده اما با دیدن خون، زیرزمین را روی سرم گذاشته بودم.

مادر وقتی بالای سرم می رسد که شیشه ی شکسته ی شیر، انگشت کوچک دستم را بریده و انگشتم فقط با یک تکه پوست به دستم وصل مانده. مادر می گفت اون روز، تک و تنها، چه تقلایی کردم که جلوی تقلاهای تو را بگیرم. بعد سرم را بین دو دستش گرفت. به چشمهایم زل زد. نفس عمیقی کشید و حلقه ای از اشک توی چشمهایش نشست. آنگاه با صدای آرامی گفت:

- این خط مال اون روزاست که خون به دل شدیم تا خوب شدی.

و مرضیه فریاد می زد:

وای ز دردی که درمان ندارد. فتادم به راهی که پایان ندارد.

مادر دستش را روی زانویش گذاشت و در حالی که بلند می شد آهسته زیر لب گفت:

- تا گوساله گاو شود، دل صاحبش کباب شود...

آشپزخانه پر دود شد و بالاخره غذای مورد علاقه بابا سوخت اما مادر بجای ناراحتی، حتی بجای اینکه سرم داد بزند، رفت کنار پاشویه و صورتش را شست.

مادر، از پشت سر، با آن لباس گلدارش، چقدر شکسته و خمیده به نظر می آمد...